Meyan, Fabaceae (Leguminosae) familyasında bulunan Güneydoğu Avrupa ve Güneybatı Asya’da çalı şeklinde büyüyen çok yıllık odunsu bir bitkidir. Genellikle 1 metre civarlarına kadar ulaşan bu bitki koyu yeşil pinnat yapraklara ve leylak rengi çiçeklere sahiptir. Genelde nemli, kumlu ve killi toprakları sevmektedir. 1 metreye kadar ulaşan kökleri kurutularak geçmişten günümüze kadar tıbbi açıdan ve tatlandırıcı olarak kullanılmıştır. Kullanımına ait en eski kayıtlar Antik Mısır’a yaklaşık 3000 yıl öncesine aittir.
Drog olarak kullanılan kısımları: Kökleri (Liquiritiae radix)
Glycyrrhiza glabra L. Bileşenleri: Glisirizin (Triterpenoid), Flavonoid (köklere sarı rengini veren bileşik), Glabridin
Meyan Kökü Dahili Kullanımının Faydaları
- Hazımsızlık ve mide yanması gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarına iyi gelir.
- Midedeki mukus yapısını korumaya yardımcı olduğu ve iltihap karşıtı özelliği olduğu için ülser gibi hastalıkların tedavi sürecine yardımcı olur.
- Antitüsif ve ekspektoran özelliklerine sahip olduğu için balgam söktürücü olarak öksürükte faydalıdır.
- Antiviral, antibakteriyal ve antioksidan özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini destekler.
- Yağ yakımını hızlandırdığı için obezite ve kiloya bağlı diyabet hastalığını engellemeye yardım eder.
- Cinsiyet hormonlarını etkilediği için menopoz dönemi semptomlarını azaltır ve polikistik over sendromu gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır.
- Anti alerjik yapısı sayesinde astım gibi bazı solunum sistemi rahatsızlıkları ve bazı cilt rahatsızlıklarına iyi gelir.
- Dopamin ve noradreanalin seviyesini arttırdığı düşünüldüğü için depresyon, kronik stres ve yorgunluk sendromlarının tedavisinde kullanılır.
- Çinliler eski çağlarda kökünü güç ve dayanıklılık vermesi için kullanmışlardır.
Meyan Bitki Çayının Hazırlanışı
Bitki çayı infüzyon ve dekoksiyon yöntemleriyle hazırlanabilmektedir.
İnfüzyonla hazırlanışı;
- Gastrointestinal bozukluklar için kullanılacaksa 4.5 g, bronşit veya öksürük gibi şikayetler için kullanılacaksa 1.5 g ufalanmış drog parçaları üzerine yaklaşık 150 mL kaynatılmış su eklenir.
- 10-15 dakika demlenmeye bırakılır ardından süzülür.
- Hazırlanan çay günde 2-3 kez tüketilebilir.
Dekoksiyonla hazırlanışı;
- Gastrointestinal bozukluklar için kullanılacaksa 4.5 g, bronşit veya öksürük gibi şikayetler için kullanılacaksa 1.5 g ufalanmış drog parçaları alınır üzerine soğuk su ilave edilir ve kaynamaya bırakılır.
- Kaynamaya başladıktan sonra 10-15 dakika daha kaynatılır ve süzülür.
- Hazırlanan çay günde 2-3 kez yemeklerden sonra tüketilebilir.
Uyarılar
- Ekstrenin hazırlanmasında bir eczacının danışmanlığına başvurulmalıdır.
- 12 yaş altı çocuklarda günlük meyan kökü tozu 1.5-3 g, meyan balı 0.1-0.5 g olmalıdır.
- Potasyum kaybına sebep olduğundan yüksek tansiyon ve potasyum yetersizliği, böbrek yetmezliği olanlarda, karaciğer hastalarında ve kalp-damar hastalarında kullanılmamalıdır.
- Hazımsızlık şikayetlerinde en fazla 2 hafta, öksürükte en fazla 4 hafta kullanılabilir.
- Kullanım sırasında şikayetlerinde en fazla 2 hafta,öksürükte 1 haftadan uzun sürer veya belirtiler kötüleşirse bir eczacıya veya doktora başvurulmalıdır.
- Hamilelikte ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır.
İlaç Etkileşimleri
- Mineralokortikoid etkileri nedeniyle meyan kökü potasyum seviyelerini tüketen ilaçlarla farmakodinamik etkileşimler mümkündür. Bu ilaçları alan hastaların düzenli meyan kökü tüketiminden kaçınmaları gerekir.
- Elektrolit dengesinin bozulmasına sebep olacak olan tansiyon düşürücü ilaçlar, kalp glikozitleri,kinidin,prokainamit,laksatiflerle ile birlikte alınmamalıdır.
- Kortikosteroitlerin atılımını engellediği için kortikosteroit tedavisi görenlerde kullanılması sakıncalıdır.
Daha detaylı bilgi sahibi olmak için aşağıdaki makaleleri inceleyebilirsiniz.
- Glycyrrhiza glabra L.Bitkisinin Farmakolojik ve Fitokimyasal Özellikleri
- Meyan Kökünün Toksikolojik İncelemesi
- Glycyrrhiza glabra L.’nin Aktivitesi ve Geleneksel Kullanım Alanları
Bilgini Test Et
Yanlış kısa kod girildi
Kaynaklar
- Demirsezer Ö. Ersöz T. Saraçoğlu İ. Şener B. Köroğlu A. Yalçın F. (2022) A’dan Z’ ye Tıbbi Bitkiler (7th ed.). ss.314-315
- Chevallier, A. (2016). Encyclopedia of herbal medicine (3rd ed.). DK Publishing. ss.101
- Braun L., Cohnen M., Herbs&Natural Supplements: An Evidence-Based Guide, 4th Edition, Volume 2, Mosby Elsevier, 2015. ss.643-659
- Edwards, S. E., da Costa Rocha, I., Williamson, E. M., & Heinrich, M. (2015). Phytopharmacy: An Evidence-Based Guide to Herbal Medicinal Products. Wiley-Blackwell. ss.420-425
- EMA Glycyrrhiza glabra L. Assessment Report
- Resim Kaynağı
