Urtica dioica L. , Urticaceae familyasında yer alan çok yıllık otsu bir çiçekli bitkidir. Genelde ılıman bölgelerde yetişir. Kökü ilkbaharda toplanır sebze olarak tüketimi ve tonik olarak kullanımı vardır. Toprak üstü kısımları yazın bitki çiçek açtığında toplanır.
Isırmasıyla bilinen ısırgan otu, Dioscorides ve Galen ile birlikte antik çağlardan beri kullanılan bir bitkidir. Toprak üstü kısımları sebze olarak ve tonik olarak kullanılır. Bitki yaklaşık 2 metre (6,5 fit) yüksekliğe kadar büyür. Gövde dik ve yeşil, dörtgen şeklindedir. Yaprakların üst kısmı koyu yeşil, alt kısmı daha soluk, dikdörtgen veya oval, karşıt dizilişli ve ince dişlidir. Hem gövdeler hem de yapraklar çok sayıda acı veren ve yakmayan trikomlarla (bitki kılları) kaplıdır. Çiçekleri minik beyaz veya yeşil renklidir. Aken tipi meyveye sahiptir ve çok sayıda tohum üretir.
Drog olarak kullanılan kısımları: Kökü (Urticae radix) ve toprak üstü kısımları (Urticae herba)
Isırgan Otu Dahili Kullanım Faydaları
- Kökünden hazırlanan dekoksiyon iyi huylu prostat büyümesiyle ilişkili idrar yolu şikayetlerinde kullanılır.
- Toprak üstü kısımlarından hazırlanan infüzyon eklem ağrılarına yararlıdır ayrıca idrar yolları şikayetlerinde, böbrek şikayetlerini önlemede ve şeker hastalarında şekeri düşürmeye yardımcı olarak kullanılır.
- Tohumları antioksidandır ve karaciğer fonksiyonlarını korur.
Isırgan Otu Harici Kullanım Faydaları
- Haricen ise kafa derisindeki kan dolaşımını artırarak saçlarda yağlanmayı ve kepeklenmeyi azalttığından kozmetikte şampuanların bileşimine girer. Ayrıca basur (hemoroid), gut, eklem iltihaplanmalarında, yanık, böcek ısırmaları gibi durumlarda haricen kullanılır.
Isırgan Otu Bitki Çayı Hazırlanışı
Bitkinin toprak üstü kısımlarından hazırlanan çay infüzyonla, köklerinden hazırlanan çay ise dekoksiyon yöntemiyle hazırlanabilir.
İnfüzyonun hazırlanışı: 2-4 g ince kıyılmış bitki herbası üzerine 150 mL kaynar su ilave edilir, 15-20 dk demlenir ve süzülür. Taze hazırlanan çay günde 1-2 kez tüketilebilir.
Dekoksiyonun hazırlanışı: 1.5 g ufalanmış bitki kökü üzerine 150 mL soğuk su ilave edilir ve kaynatılır. Düşük ısıda 30 dk bekletilir ve süzülür. Taze hazırlanan çay günde 3-4 kez tüketilebilir.
Uyarılar
- Gastrointestinal yan tesirlere (mide bulantısı, karın ağrısı, ishal, kabızlık gibi), alerjik reaksiyonlara, ürtiker, kaşıntı, ödem yapabilir. Oral kullanımda idrar hacminde azalma yapabilir.
- Yaprakları tahriş edici olduğundan bitkiyle temas edecek kişilerin plastik eldiven giymesi önerilir. Kurutma ve pişirme işlemleri sırasında bitkinin bu tahriş edici özelliği azalmaktadır.
- Yaprakları güçlü tahriş edici olduğundan deride kabarmalara yol açabilir.
- Gastrointestinal şikayetler (mide bulantısı, mide yanması, ishal, kabızlık gibi) neden olabilir.
- Alerjik deri reaksiyonlara (kaşıntı, döküntü) neden olabilir.
- Erkeklerde jinekomasti, kadınlarda galaktore yapabilir.
- Gebelik ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır
- Çocuklarda ve 12 yaşın altındaki ergenlerde kullanılmamalıdır.
- Kalp ve böbrek rahatsızlıklarına bağlı ödemi olanlar kullanmamalıdır.
İlaç Etkileşimleri
- Diüretik ilaçların etkisini arttırarak fazla idrar çıkışına neden olabilir.
- CYP 3A4 enzimini inhibe eder bu nedenle CYP 3A4 ile metabolize olan ilaçların kan konsantrasyonunu arttırabilmektedir.
- Yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlarla etkileşir.
- Kan şekerini düzenleyen ilaçlarla beraber kullanılmamalıdır.
- Diklofenak içeren ilaçlarla beraber kullanıldığında ilacın etkisi artarak toksik seviyelere ulaşabilir.
Daha detaylı akademik bilgi sahibi olmak isteyen kullanıcılarımız için makale önerilerimizi inceleyebilirsiniz:
1) Urtica dioica L.’nin Aktif İçerikleri
2) Isırgan Otunun Farmakolojik Kullanımları
3) Urtica dioica L. Organik Tarım
Bilgini Test Et
Yanlış kısa kod girildi
Kaynakça
- Demirezer, Ö., Ersöz, T., Saraçoğlu, İ., Şener, B., Köroğlu, A., Yalçın, F. (2019). A’dan Z’ye Tıbbi Bitkiler. İstanbul: Hayykitap.
- Chevallier, A. (2016). Encyclopedia of Herbal Medicine. New York: Penguin Random House.
- Edwards, S., Rocha, I., Williamson, E., Heinrich, M. (2015). Phytopharmacy. United Kingdom: Wiley-Blackwell.
- EMA Urticae herba Assessment Report
- EMA Urticae radix Assessment Report
- Görsel Kaynağı
