Adaçayı (Salvia officinalis L.), kokulu bir çalı bitkisidir. Yaklaşık 60 cm yüksekliğinde olup gövdesi tüylerle kaplı, kadifemsi bir dokuya sahiptir. Yaprakları karşılıklı çapraz yer alır, alt yüzeyleri soluk yeşil veya grimsi-yeşil renktedir. Çiçekleri mavi-mor renktedir. Akdeniz iklimi bölgelerinde yetişir ve bol güneşi tercih eder. Adaçayı, tıbbi olarak da kullanılmakla birlikte, et yemeklerine koku ve lezzet vermekte de kullanılır.
Drog olarak kullanılan kısımları: Yapraklar (Salviae folium) ve Uçucu yağ (Salvia officinalis L. aetheroleum)
Adaçayı Harici Kullanım Faydaları (Uçucu Yağ)
Minor (hafif) cilt iltihaplanmalarının hafifletilmesi için adaçayı yağının kullanımı bulunmaktadır.
Aşırı terlemeyi hafifletmek için geleneksel kullanımları bulunmaktadır. Uzun süreli kullanımların gözlemlendiği klinik çalışmalar mevcuttur.
Adaçayı Bitki Çayı Faydaları
Hafif dispeptik şikayetlerin (örneğin mide ekşimesi ve şişkinlik) hafifletilmesi için kullanılabilir.
Ağız veya boğazdaki iltihaplanmaların hafifletilmesi için kullanımları mevcuttur.
Menopoz döneminde yaşanan sıcak basması ve aşırı terleme problemlerine yönelik olumlu sonuç görülen klinik araştırmalar ve geleneksel kullanımlar mevcuttur.
Bitki Çayı Hazırlanışı
Kullanılan Yöntem: İnfüzyon (demleme)
- Yaklaşık 1 su bardağı suyu kaynatın.
- 1-2 çay kaşığı taze veya kuru adaçayı yapraklarını bir fincanın içine koyun.
- Kaynar suyu fincana dökün ve adaçayını suya karıştırın.
- Adaçayının yaklaşık 5-10 dakika boyunca demlenmesine izin verin.
- Demleme süresi sonunda adaçayı yapraklarını fincanın içinden çıkarın veya süzün.
- İsteğe bağlı olarak, bal veya limon ekleyerek tatlandırın.
Her servis 1-1,5 g kurutulmuş adaçayı olmakla beraber 150 mL kaynar su içinde bitki demleme olarak günde 2-3 kez kullanılabilir. Günlük toplam 3-6 gram aralığı önerilen miktardır.
Uyarılar
- Adaçayı, hamile ve emziren kadınlarda riskli olabilir. Bu nedenle, hamile veya emziren kadınların öncelikle doktorlarına danışarak Adaçayı kullanmaları önerilir.
- Adaçayı tannin içeriği nedeniyle demir, kalsiyum, magnezyum minerallerinin emilimini azaltabileceği için bu mineraller ve adaçayı tüketiminiz arasına 2-3 saat aralık koymanız önerilmektedir.
- Alerjik reaksiyon potansiyeli bulunan bireylerin dikkat etmesi gerekir.
- 18 yaşından küçük çocuklara önerilmez.
- Yüksek dozları veya uzun süreli kullanımı, toksik bileşik olan tuyon varlığı nedeniyle önerilmez.
İlaç Etkileşimleri
Klinik olarak hiçbir ilaç etkileşimi belgelenmemiştir. Ancak adaçayı preparatlarının eş zamanlı olarak verilen diğer ilaçlarla etkileşebileceği potansiyeli bulunmaktadır. Nörotoksisitenin mekanizması, α-thujone ve onun γ-aminobütirik asit (GABA) tip A reseptörü üzerindeki etkisi hakkındaki bilgilere dayanmaktadır. Sinir uyarıları inhibe edildiğinde nöronlar çok kolay ateşlenebilir ve bu teorik olarak beyin mesaj iletim sisteminin dengesizleşmesine yol açarak nöbet veya epileptik atak oluşmasına neden olabilir.
Hipoglisemik (kan şekeri düşürücü) etkilerine dair teoriler olsa da non-clinical (klinik olmayan) çalışmalar olup klinik çalışma olmayışı sebebiyle yetersiz veri bulunmaktadır.
Daha detaylı akademik bilgi sahibi olmak isteyen kullanıcılarımız için makale önerilerimizi inceleyebilirsiniz:
Salvia officinalis L. Ekstrelerinin Etkileri
Salvia officinalis L. ve Bileşenlerinin Farmakolojik Özellikleri
Bilgini Test Et
Kaynakça
- Braun L., Cohnen M., Herbs&Natural Supplements: An Evidence-Based Guide, 4th Edition, Volume 2, Mosby Elsevier, 2015. ss. 870-874.
- Chevallier, A. (2016). Encyclopedia of herbal medicine (3rd ed.). DK Publishing. s.131.
- Edwards, S. E., da Costa Rocha, I., Williamson, E. M., & Heinrich, M. (2015). Phytopharmacy: An Evidence-Based Guide to Herbal Medicinal Products. Wiley-Blackwell. ss. 539-543.
- Demirsezer Ö. Ersöz T. Saraçoğlu İ. Şener B. Köroğlu A. Yalçın F. (2022) A’dan Z’ ye Tıbbi Bitkiler (7th ed.). ss.31-33.
- EMA Salvia officinalis L. Assessment Report
- Görsel Kaynağı
